Πρόληψη ασθενειών και γενική υγεία
- Η πρόληψη, η έγκαιρη ανίχνευση και η θεραπεία παθήσεων του στόματος είναι σημαντική καθώς ελαττώνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης αρνητικών επιπτώσεων στον υπόλοιπο οργανισμό σας.
- Η μικροβιακή συσσώρευση στο στόμα σας μπορεί να κάνει τα ούλα σας επιρρεπή σε αιμορραγία. Τα παθογόνα στοματικά βακτήρια είναι δυνατό να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματός σας, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης άλλων προβλημάτων υγείας (διαβήτη, καρδιαγγειακών, νευρολογικών, επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη κα).
- Η στοματική νόσος μπορεί να επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής σας, συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών σχέσεων και της αυτοπεποίθησης. Μπορεί να οδηγήσει σε πόνο, άγχος, παραμόρφωση και οξείες/χρόνιες λοιμώξεις. Μπορεί επίσης να διαταράξει τον ύπνο σας και να επηρεάσει τον τρόπο ή το τι τρώτε – όλα αυτά μπορούν να επηρεάσουν τη συνολική ποιότητα ζωής σας.
- Είναι σημαντικό να φροντίζετε τη στοματική σας υγεία για τη γενική σας υγεία και ευεξία.
Οδοντική πλάκα
Ορίζεται ως η συσσώρευση των βακτηρίων που προσκολλώνται κυρίως στην επιφάνεια των δοντιών (είτε στα φυσικά είτε στα τεχνητά) δημιουργώντας αρχικά ένα φιλμ. Πάνω σε αυτό, προσκολλώνται τα βακτήρια και αυτό οδηγεί στη δημιουργία πλάκας που αν δεν απομακρυνθεί άμεσα με το βούρτσισμα των δοντιών, σκληραίνει και μετατρέπεται σε τρυγία (πέτρα). Ανάλογα με το είδος, τον τύπο και την ποσότητα των βακτηρίων που υπάρχουν στο στόμα μας και σχηματίζουν την πλάκα, έχουμε:
– τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα,
– τα βακτήρια που προκαλούν προβλήματα στα ούλα (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα).
Τερηδόνα
Είναι μία μικροβιακή νόσος, η οποία επιτίθεται προοδευτικά στην αδαμαντίνη (σμάλτο) των δοντιών και καταστρέφει τους σκληρούς οδοντικούς ιστούς, σχηματίζοντας στο δόντι μία κοιλότητα. Προκαλείται από τη συνδυασμένη δράση των μικροοργανισμών της βακτηριακής πλάκας και των υδατανθράκων της τροφής.
Οι ιατρικές επιπλοκές της είναι από τις πιο συχνές και τις συναντάμε ακόμα και σε παιδιά ηλικίας 4-5 ετών.
Ουλίτιδα
Είναι ένα συχνό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το 80% των ενηλίκων κάποια στιγμή στη ζωή τους. Παρουσιάζεται ως φλεγμονή των ούλων, με αποτέλεσμα αυτά να είναι ερυθρά, οιδηματώδη (πρησμένα) και να αιμορραγούν ακόμα και με ήπιο βούρτσισμα. Αν η ουλίτιδα δεν αντιμετωπιστεί σωστά, οδηγεί σε περιοδοντίτιδα που είναι μη αναστρέψιμη νόσος. Είναι λοιπόν απαραίτητο να υιοθετήσουμε μία σωστή καθημερινή υγιεινή έτσι ώστε να αποτρέψουμε τον σχηματισμό οδοντικής πλάκας και την εμφάνιση των παραπάνω νόσων.
Το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών είναι το σημαντικότερο μέτρο για τη διατήρηση της καλής στοματικής υγιεινής. Ο αποτελεσματικός καθαρισμός των δοντιών προϋποθέτει τη χρήση κατάλληλης οδοντόβουρτσας και οδοντόκρεμας, ανάλογα με τις ανάγκες και την ηλικία του ασθενούς, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι είναι απαραίτητη και η χρήση μέσων καθαρισμού των μεσοδοντίων διαστημάτων (οδοντικό νήμα ή/και βουρτσάκια μεσοδοντίων διαστημάτων).
Οδηγίες Στοματικής Υγιεινής
- Συνιστάται η χρήση μαλακής οδοντόβουρτσας με μικρή κεφαλή και αποστρογγυλευμένα άκρα. Η αποτελεσματικότητα της οδοντόβουρτσας διαρκεί όσο διατηρεί το αρχικό της σχήμα. Μέση διάρκεια ζωής είναι περίπου οι 3 μήνες. Αρχικά τοποθετείται η οδοντόβουρτσα οριζόντια με μια κλίση περίπου 450 και λίγο πλάγια προς την ουλοδοντική σχισμή (το σημείο δηλαδή ένωσης των δοντιών με τα ούλα) και στη θέση αυτή γίνονται πολλές επιτόπιες μικρές παλμικές κινήσεις. Με αυτόν τον τρόπο βουρτσίζονται όλες τις εξωτερικές και εσωτερικές επιφάνειες των δοντιών. Για τις εσωτερικές επιφάνειες των εμπρός πάνω και κάτω δοντιών
- προτείνεται η κεφαλή της οδοντόβουρτσας να τοποθετείται κάθετα, εάν δεν χωράει οριζόντια. Τελευταία πραγματοποιείται καθαρισμός στις μασητικές επιφάνειες με μικρές οριζόντιες κινήσεις έτσι ώστε οι ίνες της βούρτσας να εισέρχονται στις οδοντικές αύλακες.
- Βουρτσίστε τη γλώσσα σας. Η γλώσσα σας κατακρατά βακτήρια σαν σφουγγάρι.
- Κάθε φορά που βουρτσίζετε τα δόντια σας, μην ξεχνάτε να βουρτσίζετε τη γλώσσα σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την οδοντόβουρτσα σας για αυτό το σκοπό ή μπορείτε να αγοράσετε μια ξύστρα γλώσσας (tongue scraper).
- Χρησιμοποιήστε ένα αντιβακτηριακό στοματικό διάλυμα κάθε μέρα. Το στοματικό διάλυμα βοηθά στην απομάκρυνση των επιβλαβών βακτηρίων του στόματος, των τροφών και των υπολειμμάτων και μειώνει επίσης τη συσσώρευση της πλάκας. Για την επιλογή του κατάλληλου για εσάς στοματικού διαλύματος συμβουλευτείτε τον οδοντίατρο σας.
- Είναι απαραίτητο να καθαρίζονται και τα μεσοδόντια διαστήματα, δηλαδή οι επιφάνειες που βρίσκονται μεταξύ δύο γειτονικών δοντιών, χρησιμοποιώντας οδοντικό νήμα. Γίνεται χρήση ενός τμήματος περίπου 50 εκ. το οποίο και τυλίγεται γύρω από τα μεσαία δάχτυλα αφήνοντας ένα μικρό κομμάτι νήμα ανάμεσα. Το νήμα καθοδηγείται ανάμεσα στα δόντια σπρώχνοντας το ελαφρά και με προσοχή μέσα στην ουλοδοντική σχισμή. Έπειτα κατευθύνεται να αγκαλιάσει την επιφάνεια του δοντιού και σέρνεται αργά και σταθερά από κάτω προς τα πάνω, αρκετές φορές μέχρι να αποκολληθεί η οδοντική μικροβιακή πλάκα. Το νήμα θα πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιείται 1 φορά την ημέρα.
- Συμπληρωματικά στην στοματική υγιεινή σας είναι δυνατή η χρήση των μεσοδόντιων βουρτσών, οι οποίες τοποθετούνται ανάμεσα στα δόντια όταν υπάρχει χώρος. Τα μεσοδόντια βουρτσάκια χρησιμοποιούνται για να καθαρίσουν περιοχές στα πίσω δόντια και κάτω από ενδιάμεσα δόντια στις προσθετικές εργασίες (γέφυρες). Σε περίπτωση που υπάρχουν στο στόμα οδοντικά εμφυτεύματα θα πρέπει και αυτά να καθαρίζονται σχολαστικά γιατί όπως και στα φυσικά δόντια έτσι και στα εμφυτεύματα υπάρχει ο κίνδυνος της ανάπτυξης της οδοντικής μικροβιακής πλάκας.
- Αποφύγετε το κάπνισμα και άλλα προϊόντα καπνού. Το κάπνισμα και το αλκοόλ είναι οι κύριες αιτίες της νόσου των ούλων και του καρκίνου του στόματος.
- Ακολουθήστε μια καλά ισορροπημένη διατροφή, αποφεύγοντας τα κολλώδη και ζαχαρούχα τρόφιμα μεταξύ των γευμάτων.
Συχνότητα επίσκεψης σε οδοντίατρο
Η συχνότητα επίσκεψης σε οδοντίατρο ποικίλει από ασθενή σε ασθενή και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Γενικά συνιστάται να γίνεται οδοντιατρικός έλεγχος της υγείας των δοντιών και των ούλων ανά 6 μήνες καθώς επίσης και να πραγματοποιείται αποτρύγωση (καθαρισμός) των δοντιών με στόχο την πρόληψη. Η συχνότητα επίσκεψης στον οδοντίατρο πάντα εξαρτάται από την ηλικία, το ιατρικό και οδοντιατρικό ιστορικό, το επίπεδο στοματικής υγείας και στοματικής υγιεινής του κάθε ασθενούς. Ασθενείς με προβλήματα υγείας όπως διαβήτης, ανοσοκαταστολή, ασθενείς με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία χρειάζονται πιο τακτικές επανεξετάσεις. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στο στοματογναθικό σύστημα εκτός από τα δόντια ανήκουν και οι μαλακοί ιστοί όπως γλώσσα, ούλα, παρειές οι οποίοι πρέπει να ελέγχονται πλήρως σε κάθε οδοντιατρική επίσκεψη, ώστε αν διαγνωσθεί κάποια βλάβη να γίνει εγκαίρως παραπομπή στον ειδικό γιατρό. Φυσικά σε περιπτώσεις ατυχήματος (κάταγμα δοντιού ή έμφραξης) είτε πόνου είναι καλό να γίνεται κατευθείαν έλεγχος και αποκατάσταση της βλάβης.
Όσον αφορά τα παιδιά, είναι σημαντικό το παιδί να αποκτήσει νωρίς σχέση εμπιστοσύνης με τον οδοντίατρο και σωστές συνήθειες στοματικής υγιεινής, η οποία θεμελιώνεται στην παιδική ηλικία. Συνήθως τα 2 πρώτα έτη οι γονείς καθαρίζουν τα δόντια του μωρού με βρεγμένη γάζα μετά από κάθε γεύμα. Από δυόμιση χρόνων και μετά το παιδί χρησιμοποιεί παιδική οδοντόβουρτσα με οδοντόκρεμα σε μέγεθος μπιζελιού. Από 4 ετών και μετά τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούν οδοντόκρεμα που περιέχει φθόριο. Η πρώτη επίσκεψη του παιδιού στον οδοντίατρο καλό είναι να γίνεται σε προσχολική ηλικία ή ακόμα και με την ανατολή του πρώτου νεογιλού δοντιού στο στόμα χωρίς να υπάρχει κάποιο πρόβλημα ώστε να δημιουργηθεί μια ευχάριστη πρώτη εμπειρία.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της καλής στοματικής υγιεινής;
Η άσκηση καλής στοματικής υγιεινής προσφέρει ένα ευρύ φάσμα πλεονεκτημάτων, όπως:
- Πιο υγιή δόντια και ούλα.
- Ένα όμορφο χαμόγελο.
- Πιο φρέσκια αναπνοή.
- Μειωμένη ανάγκη για οδοντιατρικές εργασίες όπως σφραγίσματα, στεφάνες, γέφυρες, εμφυτεύματα ή οδοντοστοιχίες.
- Μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού, διαβήτη και άλλων προβλημάτων υγείας.
- Μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του στόματος.
- Επιπλέον, η προληπτική οδοντιατρική φροντίδα είναι πιο προσιτή από την επανορθωτική ή επείγουσα οδοντιατρική φροντίδα. Έτσι, η καλή στοματική υγιεινή μπορεί να σας εξοικονομήσει χρόνο και χρήματα μακροπρόθεσμα.